- Scriptium
- Posted on
- 4 Comments
Focusgroep voor je scriptie
Er zijn verschillende onderzoeksmethoden die je kunt gebruiken voor je scriptie. Het kan zijn dat je door middel van een focusgroep jouw onderwerp wilt onderzoeken. Een focusgroep is net weer even wat anders dan een groepsinterview. Zo heeft de focusgroep een aantal voordelen tegenover een groepsinterview of individueel interview. Zit jij eraan te denken om gebruik te maken van een focusgroep voor jouw onderzoek? Op deze pagina lees je alles over wat de focusgroep precies is. Ook geven wij tips over hoe je dit het beste aan kunt pakken.
Wat is een focusgroep?
Een focusgroep is een onderzoeksmethode. Bij een focusgroep zet je mensen samen die met elkaar discussiëren over een bepaald onderwerp. Als onderzoeker leidt je de discussie door af en toe vragen te stellen. De respondenten kunnen de vragen beantwoorden en met elkaar in discussie gaan over de verschillen in antwoorden. Je kunt bijvoorbeeld een focusgroep inzetten om te onderzoeken hoe mensen reageren op een nieuw product.
Verschil focusgroep en groepsinterview?
Het lijkt veel op elkaar, maar toch is er een verschil. In een groepsinterview worden er meerdere vragen over verschillende onderwerpen aan de groep gesteld. Bij een focusgroep wordt er gediscussieerd over één onderwerp.
Homogene vs. heterogene groep
Je kunt een homogene of heterogene focusgroep samenstellen. Een homogene focusgroep bestaat uit respondenten met dezelfde achtergrond. Ze oefenen bijvoorbeeld hetzelfde beroep uit, behoren tot dezelfde leeftijdscategorie of wonen op dezelfde plek. Een heterogene focusgroep bestaat uit mensen met diverse achtergronden. Aan de hand van wat je uit het onderzoek wilt halen bepaal je wat voor focusgroep je wilt samenstellen.
Wanneer zet je een focusgroep in?
Een focusgroep wordt altijd ingezet bij kwalitatief onderzoek. Je gaat namelijk geen data verzamelen zoals bij een kwantitatief onderzoek. Je interpreteert wat er wordt gezegd tijdens de focusgroep en trekt daar conclusies uit. Een focusgroep is eigenlijk een soort sociaal onderzoek. Resultaten, meningen en opmerkingen kunnen veranderen door de groepsdynamiek. Je kunt de focusgroep dus inzetten als het voor jouw onderzoek belangrijk is om te zien hoe mensen als groep op een bepaald onderwerp reageren. Focusgroepen kunnen bruikbaar zijn voor de volgende doelen:
-
Exploreren van verschillende ervaringen
-
Achterhalen van verbeterpunten
-
Beleidsontwikkeling: wordt het juiste beleid gevolgd?
-
Evalueren van werkwijzen, diensten of processen: worden de juiste zaken gedaan, en worden die goed gedaan?
-
Verkenning bij het uitbreiden van diensten: hoe wordt het aangepakt?
-
Ontwerpen en uittesten van een nieuw product, nieuwe dienst of nieuw proces
Waarom een focusgroep?
Een focusgroep heeft enkele voordelen die belangrijk kunnen zijn voor jouw onderzoek. Hierdoor zou je ervoor kunnen kiezen om een focusgroep in te zetten in plaats van bijvoorbeeld een interview af te leggen. Wij hebben alle voordelen van de focusgroep voor je op een rijtje gezet.
-
Informeel
Een focusgroep is informeler dan bijvoorbeeld een interview. Dit komt omdat het eigenlijk een soort gesprek is. Je nodigt mensen namelijk uit om met elkaar in discussie te gaan over een bepaald onderwerp. Daarnaast staat het nog niet vast waar de discussie precies heengaat. Dit ligt deels in de handen van de respondenten. De vragen die je als onderzoeker kunt stellen pas je ter plekke aan het gesprek aan. -
Groepsdynamiek
Mensen voelen zich vaak sneller op hun gemak in een groep dan bij een individueel gesprek. Sommigen praten makkelijker, omdat er anderen zijn die hen op weg helpen. Zo kan een respondent zich bijvoorbeeld in het verhaal van een andere respondent herkennen. Misschien zal hij zelf dan ook sneller open zijn over de eigen ervaringen in een groep. -
Meningen exploreren
Soms heeft een respondent geen duidelijke mening ergens over. Door er met elkaar over te discussiëren kan de respondent de eigen mening als het ware exploreren. Het kan bijvoorbeeld zijn dat iemand een tegengestelde mening geeft of juist iets aandraagt waar meerdere mensen het mee eens zijn. Respondenten kunnen op elkaars meningen reageren met nieuwe standpunten. Deze standpunten kunnen interessant zijn voor jouw onderzoek. -
Het 'waarom' en 'hoe'
Met een focusgroep leer je niet alleen wat iemand denkt, maar ook waarom iemand iets denkt en hoe iemand ergens over denkt. Dit komt vaak door de groepsdynamiek naar boven. In vergelijking met bijvoorbeeld een enquête zijn de resultaten die uit een focusgroep komen dus veel diepgaander. -
Efficiënt
Het laatste voordeel heeft met tijd te maken. De focusgroep is een hele efficiënte onderzoeksmethode. Je verzamelt namelijk informatie van meerdere mensen tegelijkertijd. Zo kun je snel tot resultaten en conclusies komen. Daarnaast zijn de verschillende meningen makkelijk met elkaar te vergelijken. De discussie wordt namelijk letterlijk voor je uitgevoerd.
Tips voor een focusgroep
Als laatste willen we je nog een paar tips meegeven die jou kunnen helpen als onderzoeker. Zo weet jij precies hoe je de focusgroep het beste aan kunt pakken.
-
Bereid je goed voor
Als onderzoeker ben je de leider van de discussie. Je zult dus af en toe een vraag moeten stellen om de discussie op gang te houden. De vragen helpen je ook om een focus in de discussie te houden. Schrijf van tevoren enkele vragen op die je zou kunnen stellen. Schrijf er ook bij welke vragen je in ieder geval wilt stellen en welke je eventueel zou kunnen stellen. Een goede voorbereiding zorgt ervoor dat je met vertrouwen het gesprek in gaat. -
Stel open vragen
Je kunt het beste open vragen stellen om een discussie of gesprek op gang te brengen. Dit zijn vragen die niet met ja of nee beantwoordt kunnen worden. Het zijn vragen waar iets langer over kan worden nagedacht. Uit open vragen komen vaak meer interessante zaken naar boven. Het is een goede methode voor kwalitatief onderzoek. -
Assistent
Je kunt bij de focusgroep ook een assistent meenemen die jou helpt bij het leiden van de discussie. Dit kun je bijvoorbeeld doen als je het spannend vindt om in je eentje de discussie te leiden. Daarnaast kan de assistent een ander element aan de discussie toevoegen waar je zelf nog niet aan had gedacht.
Hulp van een professional
Een goed kwalitatief onderzoek bevat een praktijkgedeelte dat iets toevoegt aan het inzicht van de lezer. Het gebeurt meer dan eens dat een scriptie wordt afgekeurd op gebrekkige resultaten, bijvoorbeeld bij een interview of focusgroep. Twijfel je aan het niveau van je interviews? Dan kun je deze door Scriptium laten nakijken. Onze experts hebben al meer dan 10.000 studenten geholpen bij het schrijven en verbeteren van hun scriptie. Daarbij staan zij 7 dagen per week voor je klaar.
Mijke is blogschrijfster bij Scriptium. Ze studeerde Interieurarchitectuur aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten en studeert nu Design Cultures aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Naast haar passie voor schrijven houdt ze van lezen en toneelspelen. In haar vrije tijd wandelt ze graag door het mooie Amsterdam.
Mijke is blogschrijfster bij Scriptium. Ze studeerde Interieurarchitectuur aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten en studeert nu Design Cultures aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Naast haar passie voor schrijven houdt ze van lezen en toneelspelen. In haar vrije tijd wandelt ze graag door het mooie Amsterdam.
Hoe zit het met de generaliseerbaarheid bij een focusgroep? Mag ik de resultaten zomaar generaliseren naar de hele groep?
Hallo Yassin,
Bedankt voor je vraag. Dat hangt mede van de grootte van de populatie af. Doorgaans is een focusgroep minder generaliseerbaar vanwege het beperkte aantal deelnemers. Omdat focusgroepen vaak worden gebruikt bij marktonderzoek, bijvoorbeeld bij de introductie van een nieuwe dienst of nieuw product, is de generaliseerbaarheid beperkt. Het wordt mede om die reden soms gecombineerd met een enquête. Je kunt echter ook zeggen dat de focusgroep een kwalitatieve onderzoeksmethode is, en bij een kwalitatief onderzoek is het sowieso de vraag in hoeverre de resultaten generaliseerbaar moeten of kunnen zijn. Dit omdat het gaat om de individuele mening van verschillende personen. Toch draait het ook bij kwalitatief onderzoek om het trekken van algemene conclusies die betrekking hebben op een hele afdeling, een geheel bedrijf of hele sector. Vanuit die optiek bekeken moeten ook de resultaten van kwalitatief onderzoek wetenschappelijk gezien generaliseerbaar zijn. Meer informatie over generaliseerbaarheid lees je in dit artikel.
Ik heb zo’n 30 mensen verzameld voor een focusgroep. Het gaat om het bevragen van de groep in de gezondheidszorg. Is deze groep te groot voor een focusgroep?
Hallo Alisha,
Bedankt voor je vraag. Het is goed als je meer participanten hebt. Maar bij een focusgroep kan zo’n grote groep beter gesplitst worden. In zo’n grote groep zullen bepaalde personen minder aan bod komen. Omdat ze te schuw zijn om hun mening in een grote groep te uiten, of omdat er gewoon binnen de tijd maar een beperkt aantal meningen geuit kunnen worden. Het zou beter zijn als je de groep splits in 2 of 3 groepen. Maximaal 10 personen wordt doorgaans aanbevolen bij focusgroepen.