Controlevariabelen in je scriptie

Als je onderzoek doet kan het zijn dat je bepaalde variabelen moet controleren. Je controlevariabelen zorgen ervoor dat je onderzoek betrouwbaar en valide is. Je kunt je variabelen op verschillende manieren controleren. Daarnaast zit er ook een verschil in het controleren van je variabelen in experimenteel en niet-experimenteel onderzoek. Op deze pagina lees je alles wat je moet weten over controlevariabelen. Zo weet jij precies wat het is en welke methodes er zijn om je variabelen te controleren.

Wat zijn controlevariabelen?

Variabelen zijn eigenschappen of factoren van een onderzoeksobject. Zo kan een variabele in een onderzoek met betrekking tot mensen bijvoorbeeld leeftijd of geslacht zijn. Controlevariabelen zijn de variabelen waar je niet per se iets over wil weten, het is dus niet interessant voor het onderzoek dat jij doet. Een verschil in deze variabele kan echter wel invloed hebben op de onderzoeksresultaten. Daarom is het belangrijk om deze variabelen te controleren. Er zijn verschillende manieren waarop je dit kunt doen. Je kunt de variabele bijvoorbeeld constant houden of juist een goede spreiding maken.

Voorbeeld Je wilt weten wat de invloed is van het hebben van een huisdier op eenzaamheid. Je onderzoekt hier dus eigenlijk wat voor invloed variabele 1 ‘het hebben van een huisdier’ heeft op variabele 2 ‘eenzaamheid’. Er zijn echter nog meer variabelen die invloed kunnen hebben op de uitkomst, bijvoorbeeld leeftijd, soort huisdier en woonsituatie. Dit zijn je controlevariabelen. Het zijn de eigenschappen waar je niet per se iets over wilt weten voor jouw onderzoek, maar die wel invloed hebben op de resultaten.

Waarom?

Het belang van het controleren van je variabelen spreekt eigenlijk voor zich. Het kan namelijk een grote invloed hebben op je onderzoeksresultaten. Het beïnvloedt dus de betrouwbaarheid en validiteit van je scriptie. Terugkomend op het voorbeeld over huisdieren: misschien kun je uit je onderzoek concluderen dat huisdieren wel degelijk een positief effect hebben op eenzaamheid. De eenzaamheid is bijvoorbeeld een stuk minder geworden. Maar wat als je onderzoek alleen is toegepast op mensen van jouw leeftijd die bijvoorbeeld erg van dieren houden. Dan is het niet mogelijk om jouw conclusie te generaliseren naar een complete populatie. Deze twee variabelen hebben namelijk invloed gehad op de resultaten. Door de variabelen divers genoeg te maken of juist constant te houden, kun je een betrouwbare conclusie trekken.

Hoe controleer je een variabele?

Er zijn verschillende methodes om een variabele te kunnen controleren. Wij hebben ze hieronder voor je op een rijtje gezet. Kijk goed naar welke methode mogelijk zou kunnen zijn bij jouw onderzoek.

Randomisatie
De methode randomisatie kun je gebruiken als je met meerdere groepen werkt. Je doet bijvoorbeeld een experimenteel onderzoek waarbij je verschillende groepen iets anders laat zien, horen of doen. De resultaten van de verschillende groepen kun je dan uiteindelijk met elkaar vergelijken. Het is belangrijk dat de groepen divers genoeg zijn. Daarom deel je de mensen willekeurig in. Zo weet je dat er geen grote verschillen tussen de groepen bestaan. Er zullen in alle groepen bijvoorbeeld ongeveer evenveel mannen als vrouwen aanwezig zijn.

Voorbeeld Je wilt onderzoeken wat voor invloed een wandeling door het bos heeft op het concentratievermogen. Hiervoor wil je met verschillende groepen een concentratietest uitvoeren. Je verdeelt de mensen willekeurig over twee groepen. Een van de groepen maakt voorafgaand aan de test een wandeling door het bos en de andere groep niet. De groepen zijn willekeurig ingedeeld en daardoor divers genoeg. Zo weet je zeker dat controlevariabelen als leeftijd, eetpatronen en slaappatronen geen grote invloed zullen hebben op de onderzoeksresultaten.

Gestandaardiseerde procedures
Bij een gestandaardiseerde procedure probeer je bepaalde variabelen te controleren door ze constant te houden. Dit doe je door zelf de variabelen te manipuleren. Je geeft bijvoorbeeld bepaalde regels mee aan de participanten van jouw onderzoek die te maken hebben met je controlevariabelen. Zo weet je zeker dat deze variabelen geen invloed hebben op je onderzoeksresultaten.

Voorbeeld Je hebt een nieuw natuurlijk ontbijtproduct ontwikkelt dat zorgt voor een hogere energie gedurende de dag. Je wilt het product testen met twee groepen mensen. Je geeft aan groep 1 het ontbijtproduct en groep 2 laat je iets anders eten als ontbijt. Omdat slaappatroon, weekactiviteiten en ochtendroutine invloed hebben op de resultaten schrijf je hierover bepaalde regels aan de onderzoeksgroep. Je vraagt ze bijvoorbeeld om op een bepaalde tijd naar bed te gaan, op te staan en te ontbijten. Daarnaast vraag je ze om in de avond voor het experiment geen sociale activiteiten uit te voeren (of juist wel, als het maar hetzelfde is voor alle participanten). Omdat deze variabelen nu constant zijn, kun je stellen dat ze geen invloed hebben op de resultaten. Iedereen staat er hetzelfde voor.

Statistisch controleren
Bij statistisch controleren maak je een lijst van alle variabelen die invloed zouden kunnen hebben op de onderzoeksresultaten. Vervolgens ga je informatie betreft deze variabelen verzamelen over de participanten in jouw onderzoek. Uiteindelijk ga je dan kijken welke invloed al deze variabelen hebben op je onderzoeksvraag. Je manipuleert de variabelen dus niet, maar verdeelt de mensen ook niet willekeurig over een groep. Je kijkt juist goed naar de variabelen en gebruikt ze om conclusies te trekken.

Voorbeeld Je wilt weten wat voor invloed bepaalde variabelen hebben op de ontwikkeling van sociale vaardigheden bij mensen. Je verzamelt informatie over de participanten in je onderzoeksgroep. Je kijkt bijvoorbeeld naar hun opvoeding, thuissituatie, sociale kring en opleidingsniveau. Vervolgens ga je de resultaten van deze verschillende variabelen met elkaar vergelijken. Uiteindelijk kun je dan conclusies trekken over de mate van invloed van een bepaald variabele op de ontwikkeling van sociale vaardigheden.

Professionele scriptiehulp

De criteria ten aanzien van een goede scriptie worden strenger. Het onderzoek moet dan ook betrouwbaar en valide zijn, en de controlevariabelen hebben hier een grote invloed op. Je scriptie is uiteindelijk ook een visitekaartje op de arbeidsmarkt. Het is daarom niet verstandig om risico’s te nemen. Wil je dat de hele scriptie naar een hoger niveau wordt getild? Bij Scriptium hebben we professionele begeleiders en correctoren die persoonlijke ondersteuning bieden. Zij staan 7 dagen per week voor je klaar.

Mijke is blogschrijfster bij Scriptium. Ze studeerde Interieurarchitectuur aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten en studeert nu Design Cultures aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Naast haar passie voor schrijven houdt ze van lezen en toneelspelen. In haar vrije tijd wandelt ze graag door het mooie Amsterdam.

5 reacties

Croky says:

23 March 2022 at 08:32

Welke controlevariabelen moet je precies nemen in je experiment? Er zijn toch zoveel factoren die de relatie tussen twee variabelen kunnen beïnvloeden? Blijft het kiezen van de controlevariabelen dan niet iets ad random?

antwoord
Team Scriptium says:

23 March 2022 at 09:52

Hallo Croky,

Bedankt voor je vraag. Je opmerking is terecht. In de praktijk kunnen veel verschillende factoren invloed hebben op het verband tussen twee variabelen. De bedoeling is om deze in een experiment zoveel mogelijk uit te sluiten, maar de werkelijkheid is altijd complexer dan een experiment of model. Bij het kiezen van de controlevariabelen dien je logica en gezond verstand te gebruiken. Je kunt ze ook baseren op eerder onderzoek.

Voorbeeld:

In hoeverre verbetert vitamine E het concentratievermogen?

Controlevariabelen kunnen dan zijn:

– Leeftijd participant

– Soort test

– Omgevingsgeluid

– Type supplement

Het heeft hier niet zoveel zin om bijvoorbeeld geslacht als controlevariabele op te nemen, omdat er geen reden is om ervan uit te gaan dat vrouwen of mannen beter of slechter gaan presteren bij het toedienen van vitamine E.

antwoord
Stefan says:

24 March 2022 at 14:14

Wat is nou precies het verschil tussen een controlevariabele en een interveniërende variabele. Het komt toch in principe op hetzelfde neer? Stel je wilt het verband tussen het drinken van een glas rode wijn per dag en hartklachten meten. Stel je controleert voor bijvoorbeeld sporten, en het blijkt dat dit verband door deze controlevariabele niet bestaat, dan is het toch een interveniërende variabele ook?

antwoord
Team Scriptium says:

24 March 2022 at 15:19

Ja, dat klopt deels. In potentie kan een controlevariabele een interveniërende variabele zijn. Het verschil is echter dat controlevariabelen voorafgaand aan het onderzoek in het experiment worden meegenomen door de onderzoeker, terwijl interveniërende variabelen een rol kunnen spelen zonder dat de onderzoeker dat weet of daar vooraf rekening mee had gehouden. Bovendien is het zo dat controlevariabelen niet per definitie de gehele relatie tussen de onafhankelijke en afhankelijke variabele hoeven te bepalen/beïnvloeden. Bij de controlevariabele geslacht kan het zijn dat het verband tussen x en y bij vrouwen sterker is dan bij mannen. Er kan echter nog steeds een verband zijn binnen de hele groep met mannen en vrouwen. Een interveniërende variabele verklaart echter per definitie het gehele verband tussen de variabelen x en y. Er is dan dus sprake van een vals verband. Voor meer informatie over variabelen, kun je dit artikel bekijken.

antwoord
Mirjam says:

23 September 2022 at 12:59

Prima uitleg, bedankt voor de toelichting op controle variabelen.

antwoord

Controlevariabelen in je scriptie – Tips over onderzoek