Scriptium- Posted on
Goede samenvatting maken met onze tips
Er zijn veel verschillende manieren om leerstof te stampen. Veel leerlingen kiezen ervoor om belangrijke theorieën te markeren of vatten leerstof samen. Toch zijn de meningen verdeeld over hoe zinvol samenvatten daadwerkelijk is. In principe is het maken van een samenvatting heel waardevol, mits je het goed doet. Maar hoe maak je dan eigenlijk een goede samenvatting? En waarom heb je aan de ene samenvatting meer dan aan de andere? Eigenlijk is het antwoord heel simpel: oefening baart kunst. Door vaak genoeg samen te vatten, kom je er vanzelf achter hoe je de meest efficiënte samenvatting maakt. Ben jij nog niet echt een ster in samenvatten? Of wil je graag tips over hoe jij je samenvatting nog beter kunt maken? Lees snel verder en ontdek hoe je dé perfecte samenvatting kunt realiseren.
Tip 1: markeren werkt niet!
Een veelgemaakte fout bij het maken van een samenvatting is markeren. Tuurlijk, markeren is niet helemaal nutteloos. Het gebeurt echter vaak dat scholieren hele lappen tekst markeren. Wanneer een zin belangrijke onderdelen bevat, is de kans groot dat er een markeerstift overheen gaat. Niet alleen kost dit heel veel tijd, het zorgt er ook voor dat je hoofdzaken en bijzaken niet goed kunt onderscheiden. Wanneer je heel veel tekst markeert, lijkt het er namelijk op dat alles even belangrijk is. Het is juist de bedoeling dat je de leerstof in grote lijnen begrijpt. Dit betekent dat je niet het hele boek van voor tot achter uit je hoofd hoort te weten.
Onderzoek wijst uit dat het markeren van de tekst niet helpt bij het leren voor een toets. Simpel gezegd zorgt dit er alleen maar voor dat je onderlinge verbanden uit het oog verliest. Nu we weten wat je absoluut niet moet doen, zullen we je meenemen in wat wél werkt. Want hoe maak je dan een goede samenvatting, waar je daadwerkelijk iets aan hebt?
Wat ís een goede samenvatting?
Eerst is het belangrijk om te weten wat we verstaan onder een ‘goede samenvatting’. Je kunt een goede samenvatting zien als een verkort verslag van de hoofdzaken van de leerstof. Het is hierbij belangrijk dat deze samenvatting in eigen woorden is geschreven. Dit zorgt er namelijk voor dat je de stof makkelijker kunt onthouden. Een lap tekst aan informatie waar je niets van begrijpt is immers allesbehalve handig.
Om een goede samenvatting te kunnen maken is het dus cruciaal dat je weet hoe je hoofd- en bijzaken kunt onderscheiden. Het klakkeloos overschrijven van wat er in het boek staat, werkt namelijk niet tijdens het leerproces. Wel is het handig om de woorden die je niet zo goed begrijpt op een apart vel te schrijven. Zie dit als een soort begrippenlijst die je maakt naast de samenvatting. Het kan namelijk zo zijn dat deze woorden expliciet in de toets voorkomen. Als je geen idee meer hebt wat bepaalde woorden betekenen, heb je ook niets aan de synoniemen ervan die je wél in je samenvatting hebt staan. Schrijf de woorden die niet helemaal helder zijn dus altijd op, al is het op een apart blaadje.
Voor welke vakken maak je een samenvatting?
Maar welke vakken moet je dan samenvatten? Je hebt niet voor ieder vak een samenvatting nodig. Het is volkomen logisch om voor sommige vakken geen of een ietwat beknopte vorm van een samenvatting te maken. Voor vakken zoals geschiedenis, aardrijkskunde, biologie en maatschappijleer is het handig om een goede samenvatting te maken. Dit geldt voor alle vakken waar veel theorie in zit.
Over het algemeen hoef je voor talen geen uitgebreide samenvatting te maken. Vaak ben je hier veel tijd aan kwijt, waardoor je na het samenvatten geen zin meer hebt om de stof te leren. Heb je een taaltoets? Dan is het aan te raden om rijtjes online te oefenen, zodat je niet onnodig veel tijd besteedt aan samenvatten. Het is wel altijd handig om een klein overzicht te maken van de grammaticale regels. Samenvatten is hierin niet cruciaal. Veel leerlingen kiezen er bijvoorbeeld voor om met flashcards te werken. Voorkom dus dat je dagenlang samenvattingen aan het schrijven bent en vat alleen vakken samen waarvoor het nodig is.
Waarom is een samenvatting nuttig?
Waarom zou je überhaupt samenvatten? Het is niet gek dat je je dit afvraagt na het lezen van dit artikel. Samenvatten wordt door veel leerlingen als een minder hoge drempel ervaren dan het leren zelf. De visie dat je een samenvatting gaat maken, zorgt er dus voor dat je sneller begint met leren. Dat niet alleen, een groot voordeel is ook dat leerlingen actief studeren als zij samenvatten. Je leert de stof goed begrijpen, omdat je in eigen woorden de hoofdzaken beschrijft. Je moet een samenvatting dus niet zien als een einddoel. Na het maken van een samenvatting ben je nog niet klaar met leren. Tijdens het maken van de samenvatting heb je dus geleerd welke zaken belangrijk zijn en daarna start het echte leren pas. Je zou het samenvatten dus ook kunnen zien als een soort voorproefje. Men noemt het niet voor niets voorbereidingswerk!
Hoe kan ik samenvatten het beste aanpakken?
Nu ben je vast benieuwd hoe je samenvatten het beste kunt aanpakken. Daarom gaan we je stapsgewijs uitleggen wat de beste manier is om een samenvatting te maken:
1. Lees het hoofdstuk eerst goed door
Tijdens het lezen zul je verbanden ontdekken en zullen je hersenen automatisch hoofdzaken en bijzaken onderscheiden. Samenvatten zonder het hoofdstuk eerst gelezen te hebben, zorgt vaak voor een onnodige lap tekst. Vaak heb je hier maar de helft van nodig.
2. Neem de titels van het hoofdstuk, de paragrafen en tussenkopjes over
Om structuur te creëren is het handig om dit neer te pennen. Werkt het voor jou om met zoveel mogelijk kleurtjes te werken? Dan is het een goed idee om ze elk een eigen kleur te geven. Het is hierbij vooral belangrijk dat je doet wat voor jou werkt. Sommige mensen gaan goed op een kale samenvatting en andere mensen maken er een heel kunstwerk van. De focus moet in ieder geval liggen op het begrijpen van de inhoud als je de samenvatting later gaat doorlezen.
3. Ga op zoek naar kernzinnen
Elke alinea begint of eindigt vaak met een belangrijke zin. Dit hoeft niet altijd zo te zijn, maar in de meeste gevallen kun je hier van uitgaan. Dit soort belangrijke zinnen noem je kernzinnen. Dit soort zinnen vertellen precies waar de alinea over gaat. Het levert je dus enorm veel op om deze zinnen te vinden. Zo kun je er op een effectieve manier achter komen wat de essentie van een alinea is.
4. Beschrijf in eigen woorden waar de paragrafen over gaan
Het klinkt misschien gek, maar maak vooral een samenvatting van je samenvatting. Dit lijkt veel werk, maar in feite valt dit heel erg mee. In principe houd je namelijk alleen de sleutelwoorden over. Zie het zo: met deze ‘sleutels’ open je de deuren. We hebben het hier niet over fysieke sleutels en deuren, maar over hoe er deuren worden geopend in je hersenen. Door belangrijke sleutelwoorden neer te pennen, zorg je er namelijk voor dat je hersenen de woorden gaan linken aan theorie. Oftewel: iedere keer wanneer jij een sleutelwoord ziet, gaat er een deurtje open in je hersenpan en kom je bij de leerstof terecht die jij opgeslagen hebt. Handig toch?
Studiehulp van Scriptium
Ben jij scholier en wil je je zelfvertrouwen en kennis van een bepaald vak vergroten? Bij Scriptium bieden we professionele studiehulp aan in onder andere de vorm van bijles. Of je nu geholpen wilt worden met Nederlands of Engels of misschien wel met een exact vak zoals wiskunde, we staan 7 dagen per week voor je klaar. Neem contact met ons op, en we komen snel bij je terug!
