Scriptium- Posted on
Goede samenvatting maken
Het lijkt wel eens de heilige graal onder studenten: de samenvatting. Sommige studenten maken graag hun eigen samenvattingen, anderen lenen ze liever van een ander. Met een samenvatting van een vak heb je de belangrijkste stof in één bestand. Tenminste, daar ga je vanuit. Waarschijnlijk wist je niet dat je een samenvatting ook verkeerd kunt gebruiken. Hoe gebruik je een samenvatting dan het beste? En hoe schrijf je zelf de beste samenvatting? We leggen uit hoe jij alles uit je samenvatting haalt en goed voorbereid aan je tentamen begint.
We bespreken de volgende punten waar je op moet letten bij het maken van een goede samenvatting:
- Een samenvatting is vaak niet écht een samenvatting
- Maak je eigen samenvatting
- Alles markeren heeft geen zin
- Schrijf in je eigen woorden
- Laat alle bijzaken weg
- Stel jezelf vragen per paragraaf en zoek naar kernzinnen
- Stamp begrippen, formules en jaartallen
- Schrijf je samenvatting op papier
- Een samenvatting is een leermiddel, geen doel
- Maak je eigen tabellen, grafieken en tekeningen
- Leg bij het gebruiken van een samenvatting verbanden
- Controleer je samenvatting
1. Een samenvatting is vaak niet écht een samenvatting
Het klinkt misschien een beetje raar. Toch is een samenvatting niet echt een samenvatting van alles. Degene die de samenvatting maakt bepaald op voorhand wat hij of zij de belangrijkste informatie vindt om samen te vatten. Bij een samenvatting valt er altijd wel stof weg die eigenlijk best belangrijk is om te weten voor het tentamen. Het is goed om je daar bewust van te zijn, zeker wanneer je de samenvatting van iemand anders leert. De maker van de samenvatting vat liever samen wat hij of zij nog niet goed onder de knie heeft. Daarbij wordt sommige informatie die jij niet kent achterwege gelaten. Maar ook wanneer je zelf een samenvatting maakt, bestaat je samenvatting niet uit alle stof. Ga daarom voor je tentamen nog eens na of er nog onderwerpen buiten je samenvatting zijn die je nog eens door moet nemen. Deze kun je later ook nog toevoegen aan je samenvatting.
2. Maak je eigen samenvatting
We snappen best dat het een stuk makkelijker is om andermans samenvatting te gebruiken dan om er zelf een te maken. Het leren van andermans samenvatting scheelt een hoop tijd en moeite. Toch is dat een beetje zonde. Het werkt namelijk het beste om je eigen samenvatting te maken en te leren. Zoals we hierboven constateerden, zijn samenvattingen bijna nooit volledig. Bij het schrijven van je eigen samenvatting kun je rekening houden met alles wat jij belangrijk vindt. Een samenvatting van jouw hand is voor jou waarschijnlijk een betere ondersteuning bij het leren dan de samenvatting van een ander. Bovendien is het proces van het maken van een samenvatting heel leerzaam, omdat je gelijk alle stof achterelkaar doorneemt. Dat is dan weer belangrijk bij het stampen. Je onthoudt stof beter die je zelf samen hebt gevat.
3. Alles markeren heeft geen zin
Ja, we weten dat markeren een lekker werkje is. Het voelt waarschijnlijk alsof je heel actief bezig bent wanneer je door de studiestof heen gaat en hele zinnen geel of roze markeert. Als jij kernzinnen te pakken hebt, kun je deze best kort markeren. Maar het is onbegonnen werk om alle voorgeschreven stof te markeren. Bovendien staat het markeren of onderstrepen van tekst niet gelijk aan het leren van tekst. Je zult toch echt wat dieper in de stof moeten duiken. Dus: gebruik je markeerstift om begrippen of kernzinnen aan te stippen, maar focus je verder op het schrijven van tekst in je eigen samenvatting.
4. Schrijf in je eigen woorden
Sommige studenten zijn geneigd door een samenvatting heen te jagen. Ze willen zo snel mogelijk klaar zijn. In zo’n geval is het wel zo makkelijk om soms de exacte tekst over te nemen en in je samenvatting te zetten. Een samenvatting is eigenlijk onbruikbaar wanneer deze niet in een door jouw te begrijpen taal is geschreven. Allereerst ben je tijdens het leren van de samenvatting een groot deel van je tijd kwijt aan het ontcijferen van woorden. Zo kom je natuurlijk niet in een lekkere leerflow. Daarnaast heeft de samenvatting weinig zin wanneer je alsnog begrippen en formules moet op zoeken om deze te begrijpen. Want wat was dan het punt van de samenvatting? Daarom is het verstandig om je samenvattingen altijd in je eigen woorden te schrijven. Het is dus handig om tijdens het samenvatten even kort de tijd te nemen om begrippen uit te leggen in taal die jij later goed gaat begrijpen tijdens het leren.
5. Laat alle bijzaken weg uit je samenvatting
Bijzaken bestaan uit alle stof die je niet voor je tentamen hoeft te weten. Bijzaken hebben dan ook geen plek in een samenvatting. Dat klinkt logisch, maar als je eenmaal bezig bent met samenvatten kunnen bijzaken toch een struikelblok zijn. Daarom is het goed om van begin tot eind alert te zijn op bijzaken. Soms vind je bepaalde stof interessant of weet je niet zeker of het een bijzaak is of niet. Je kunt deze stof kort noteren en er nog eens naar kijken wanneer je samenvatting af is. Past de stof bij de samenvatting, de verbanden en andere informatie? Dan kun je deze stof alsnog toevoegen aan jouw samenvatting. Heeft de stof geen verband met de rest van je samenvatting? Dan kun je deze achterwege laten.
6. Stel jezelf vragen per paragraaf en zoek naar kernzinnen
Het kan best taai zijn om langere stukken tekst samen te vatten. Wanneer je niet weet waar je moet beginnen, zijn er een paar vragen die je jezelf kunt stellen om op terug te vallen. Bij het doorspitten van een paragraaf of hoofdstuk kun je jezelf een paar dingen afvragen. Deze vragen vind je terug in de tabel hieronder. Door deze vragen per stukje tekst te beantwoorden, ontstaat er vanzelf een samenvatting.
Daarnaast kun je per paragraaf op zoek gaan naar kernzinnen. Elke paragraaf heeft altijd één of meer kernzinnen die alomvattend zijn. Een kernzin herken je door op zoek te gaan naar de hoofdgedachte van de paragraaf. De hoofdgedachte vind je door je af te vragen: waar gaat deze tekst over? Een kernzin vat dus de hele alinea samen. Door die zin of zinnen te noteren heb je al een goed beeld van waar de paragraaf over gaat.
| Lange teksten samenvatten | ||
|---|---|---|
|
Hoofdgedachte |
Waar gaat deze tekst over? |
|
|
Kernzin |
Eén of meerdere zinnen uit de paragraaf die de paragraaf samenvatten. |
|
|
Vragen voor het maken van een samenvatting van een paragraaf |
Wat gebeurde er?
Wanneer gebeurde het?
Waarom gebeurde het? |
|
7. Stamp begrippen, formules en jaartallen
Je kunt ervan uitgaan dat de meeste vragen uit je tentamen bepaalde begrippen, formules en jaartallen bevatten. Een groot deel van je tentamen is een stuk gemakkelijker te maken wanneer je al die stof in je hoofd hebt zitten. Het is dan ook geen overbodige luxe dit extra te leren. Maak daarom een begrippenlijst of een lijst van formules. Ook kun je een tijdlijn maken met gebeurtenissen. Dit zijn goede manieren om de stof tot je te nemen. Ook creëer je een overzicht van cruciale stof voor je tentamen. Bovendien is een lijst makkelijker achter elkaar te leren dan een doorlopende tekst. Daarom is een begrippenlijst, formulelijst en tijdlijn onmisbaar in jouw samenvatting. Gebruik je de samenvatting van iemand anders? Het maken van bijvoorbeeld een begrippenlijst is niet zoveel werk als het maken van een hele samenvatting. Je kunt andermans samenvattingen dus altijd nog aanvullen met je eigen lijsten of tijdlijn.
8. Schrijf de samenvatting op papier
Klinkt dat als veel werk? Begrijpelijk, want je bent werken met pen en papier waarschijnlijk niet meer zo gewend. Bovendien gaat typen veel sneller. Alleen gaat dat voorbij aan het doel van de samenvatting. We hebben vastgesteld dat een samenvatting een leermiddel is en geen doel. Het maken van een samenvatting is geen race tegen de klok. Daarnaast is het bewezen dat stof beter blijft hangen wanneer je het opschrijft. Tuurlijk, een samenvatting is ook om talloze keren door te spitten. Maar het opschrijven van stof is nog leerzamer. Overweeg daarom om je samenvattingen voortaan op te schrijven. Dit is de meest intensieve manier om met stof bezig te zijn. Heb je te maken met veel studiestof? Dan kun je bijvoorbeeld alleen de begrippenlijst, formulelijst en tijdlijn uitschrijven op papier.
9. Een samenvatting is een leermiddel, geen doel
Sommige studenten zijn zo overtuigd van samenvattingen dat het maken van een samenvatting voorbij gaat aan het leren zelf. Het lijkt bijna belangrijker dat de samenvatting af is, dan dat de stof binnen komt. Zodra het tentamenweek is, staat samenvattingen maken op de planning. Maar is dat echt het doel? Eigenlijk is het leren van de stof het belangrijkste. Het is daarom verstandig om niet al te veel tijd en moeite te stoppen in de perfecte samenvatting. Een samenvatting is een leermiddel, geen doel. Zodra de tentamens voor de deur staan, bedenk je dan dat het niet verplicht is overal een samenvatting van te maken. Ga na hoe jij het beste leert en maak wanneer jij dat nodig en handig vindt een samenvatting.
10. Maak je eigen tabellen, grafieken en tekeningen
Er is nog iets dat niet mag ontbreken in de perfecte samenvatting. Tabellen, grafieken en tekeningen zijn een handige illustratie naast studiestof. Door deze in je samenvatting te gebruiken, gaat stof tot de verbeelding spreken. In het geval van bètavakken werken tekeningen goed. Bij elke studie zijn tabellen en grafieken wel op een bepaalde manier te gebruiken. Tabellen, grafieken en tekeningen zorgen ervoor dat je niet keer op keer hele lappen tekst door moet lezen. Ze breken als het ware de tekst op. Dit zorgt ervoor dat je samenvatting makkelijker te lezen is.
11. Leg verbanden bij het gebruiken van een samenvatting
Een van de gevaren van een samenvatting is dat stof niet altijd in verband wordt gebracht met elkaar. Dat kan ervoor zorgen dat je meer droge stof aan het stampen bent, dan dat je het grote geheel begrijpt. Tijdens je tentamen loop je de kans dat je een black-out krijgt of vragen niet kunt beantwoorden doordat je geen verbanden kunt leggen. Bij het samenvatten van studiestof kun je daarom steeds een verband leggen met de vorige of volgende paragraaf. Ook kun je hoofdstukken tegenover elkaar leggen en daarin verbanden zoeken. Je hoeft deze verbanden vervolgens niet uitgebreid uit je hoofd te leren. Wel is het handig om tijdens het leren van een samenvatting te weten tot wat de stof zich verhoudt. Je kunt bepaalde verbanden per paragraaf of hoofdstuk kort formuleren in je samenvatting.
Natuurlijk komt het wel eens voor dat je toch de samenvatting van een ander leert. Dan kun je zelf achter de hoofdstukken kort noteren wat het verband met het vorige of volgende hoofdstuk is. Dit geldt overigens voor alle bovenstaande tips and tricks. Het werkt het beste om je eigen samenvatting te maken, maar als je in tijdsnood verkeert kun je alsnog de meeste adviezen opvolgen bij het gebruiken van andermans samenvatting.
12. Controleer je samenvatting
Is je samenvatting af? Lees deze dan nog eens grondig door. Ook wanneer je je samenvatting hebt gemaakt aan de hand van bovenstaande tips. Om erachter te komen of je samenvatting goed genoeg is, stel je jezelf de volgende vragen:
Als je deze vragen met ‘ja’ kunt beantwoorden, dan heb je waarschijnlijk een goede samenvatting in handen!
Studiehulp van Scriptium
Ben jij student en heb je moeite met studeren? Ben je op zoek naar tentamentraining of bijles voor bepaalde vakken? Bij Scriptium bieden we professionele studiehulp aan. Of je nu geholpen wilt worden met rechten, worstelt met Engels, of hulp bij natuurkunde nodig hebt, we staan 7 dagen per week voor je klaar. Neem contact met ons op, en we komen snel bij je terug!
Ik ben Lone, 24 jaar en ik woon sinds 6 jaar in onze hoofdstad Amsterdam. Ik heb een Media & Cultuur bachelordiploma op zak. Daarnaast heb ik een minor Fotografie en Communication Science gevolgd. Ik hou van films, fotografie en journalistiek. Ik heb mijn studententijd volop beleefd, daarom schrijf ik nu bij Scriptium artikelen voor studenten. Je studententijd kent pieken en dalen en ik help je graag op weg met beiden!
