Scriptium- Posted on
Kwalitatief onderzoek
Kwalitatief onderzoek staat haaks op kwantitatief onderzoek. Daar waar je bij kwantitatief onderzoek cijfermatige gegevens verzamelt en analyseert, zijn meningen en motivaties juist het punt van aandacht bij kwalitatief onderzoek. Dit levert een verschil in vraagstelling en onderzoeksmethode op. Het is dus van belang dat je de keuze voor kwantitatief of kwalitatief onderzoek goed onderbouwt. De scriptiebegeleiders van Scriptium kunnen je helpen bij het maken van deze keuze.
Kwalitatief onderzoek wordt gekenmerkt door de volgende eigenschappen:
Kwalitatieve methodiek - interviews
De bekendste methode van kwalitatief onderzoek is het interview. Een diepte-interview is gestructureerd, semigestructureerd of ongestructureerd. Bij een gestructureerd interview werk je met een vooraf opgestelde vragenlijst en wijk je niet van de vragen af. Bij semigestructureerde interviews staat een deel van de vragen vast. Bij een ander deel ben je vrij om de vragen te stellen die je wil. Bij ongestructureerde interviews staat geen enkele vraag vast.
Het biedt veel ruimte voor vrije interpretatie en meningen van de participant. Interviews zijn echter wel tijdrovend. Per participant is er gemiddeld acht uur nodig voor het afnemen, verwerken en analyseren van de interviewresultaten.
Bij een interview wordt de invloedrijke rol van de onderzoeker direct duidelijk. De vragen worden namelijk gesteld en geformuleerd door de onderzoeker. Zo is het onvermijdelijk dat deze invloed uitoefent op de resultaten. Om subjectiviteit in een interviewopstelling zoveel mogelijk te voorkomen, verwijzen we je naar ons artikel ‘interviews opstellen’.
Kwalitatieve methodiek - enquêtes
Naast diepte-interviews zijn enquêtes met open vragen geschikte middelen voor kwalitatief onderzoek. In feite neem je dan een interview af op papier. Op deze manier kunnen meerdere participanten tegelijk benaderd worden. Er wordt bespaard op tijd en kosten. In ruil daarvoor levert de onderzoeker een kans om te reageren op de antwoorden van een participant in. Daar waar bij een semigestructureerd of ongestructureerd interview ruimte is voor interactie met de participant, is die er bij enquêtes niet.
Kwalitatieve methodiek - observaties
Bij beschrijvend onderzoek kan een (participerende) observatie geschikt zijn. De onderzoeker kiest er dan voor om de leden van de doelgroep te observeren tijdens het uitvoeren van de onderzoekshandelingen. Concreet kan dit bijvoorbeeld betekenen dat een onderzoeker een paar lessen een docent observeert die een nieuwe onderwijstechniek toepast.
Bij een participerende observatie neemt de onderzoeker zelf deel aan de onderzoekshandeling. De onderzoeker is dan bijvoorbeeld zelf een leerling in de les. Observatie als onderzoeksmethode is overigens zeer geschikt voor beschrijvend onderzoek.
Kwalitatieve methodiek - etnografisch onderzoek
Etnografisch onderzoek is met name populair in de gedragsstudies. De onderzoeker observeert vanaf een afstand het gedrag van een lid van de doelgroep. Er wordt bijvoorbeeld een analyse gemaakt van hoe een klant zich gedraagt na het consumeren van een product. Zo wordt in kaart gebracht of een product de klant tevreden stelt of niet. Op microniveau wordt etnografisch onderzoek op basis van lichaamstaal bijvoorbeeld toegepast op cliënten in de psychiatrie om zo de behandeling te kunnen optimaliseren.
Kwalitatieve methodiek - (groeps)discussies
Een onderzoeker kan ervoor kiezen om een discussie aan te gaan met een participant of meerdere participanten. In dat laatste geval spreken we van een groepsdiscussie. Tijdens een dergelijke discussie wordt de onderzoekskwestie openlijk besproken met experts en ervaringsdeskundigen. Bij een discussie geldt doorgaans dat expertise en kennis van de onderzoeker en de participanten de kwaliteit van de discussie vergroot.
Een discussie is een goed alternatief voor diepte-interviews omdat er meerdere participanten tegelijk aan het woord zijn. In ruil voor deze tijdsbesparing levert de onderzoeker enige diepte op persoonlijk niveau in. De participanten worden immers niet langer één op één gesproken. Daarnaast dient er rekening gehouden te worden met de privacy van de participanten. Zij zijn mogelijk geneigd niet openlijk te spreken over gevoelige informatie in een groepsdiscussie.
Een bepaalde vorm van een discussiegroep is de focusgroep. Bij een focusgroep gaast het specifiek om participanten die werkzaam zijn binnen een bedrijf. Het onderwerp waarover gediscussieerd wordt heeft dan betrekking op het bedrijf of de organisatie. In de focusgroep kunnen klanten zitten, medewerkers, of beiden.
Voorbeeld van kwalitatief onderzoek
Laten we alle kennis over kwalitatief onderzoek illustreren met een fictief voorbeeld. Stel, we willen onderzoeken waarom het aantal klanten dat in de winter van 2021 een Toyota kocht deze auto plotseling wil inruilen voor een ander model. We formuleren de volgende onderzoeksvraag:
Wat motiveert klanten om hun nieuwe Toyota Yaris aangeschaft in de maanden november en december van 2021 bij autodealer Schraven in te ruilen voor een ander model voor mei 2022?
Deze onderzoeksvraag is duidelijk en afgebakend. Een passende methodiek zou een diepte-interview zijn met alle klanten die in de doelgroep vallen. Afhankelijk van hoe groot die doelgroep is, kan er ook gekozen worden voor enquêtes. Een groepsdiscussie is in dit geval ongeschikt, omdat het terugbrengen van een onlangs aangeschafte auto persoonlijke redenen kan hebben.
De volgende stap is het opstellen van een semigestructureerd interview met vragen die de onderzoeker wil stellen. De vraagstelling dient zo objectief mogelijk te zijn.
Na het afnemen van de interviews voert de onderzoeker een analyse van de resultaten uit. Op basis van die analyse wordt een conclusie getrokken en antwoord gegeven op de hoofdvraag.
Professionele hulp van Scriptium
Heb je moeite met het opstellen van een kwalitatief onderzoek? Wil je graag hulp van een professional die je ondersteunt bij het schrijven van de scriptie? Scriptium kan helpen met persoonlijke scriptiebegeleiding. Of het nu gaat om je inleiding, theoretisch kader of methode, we hebben altijd een geschikte begeleider beschikbaar. Daarbij staan we 7 dagen per week voor je klaar
In jullie artikel staat dat de hoofdvraag een waarom vraag kan zijn. Maar is het niet dat een onderzoek geen waarom vraag mag zijn?
Hallo Davin,
Bedankt voor je vraag.
Voor de meeste studies geldt dat er geen waarom-vraag moet worden opgesteld. Er zijn echter uitzondering. Bij biologische onderzoeken worden vaak waarom-vragen gesteld, zoals: ‘Waarom groeien planten naar het licht toe?’ Wat er in het artikel staat is dat hoe- en waarom-vragen vragen van een kwalitatief onderzoek zijn, niet dat een waarom-vraag per se gebruikt dient te worden.